กุฏิหลวงปู่มั่น

ประวัติความเป็นมาของวัด ภายหลังจากอยู่จำพรรษาในภาคเหนือเป็นเวลา ๑๒ ปีแล้ว หลวงปู่มั่น ภูริทัตตเถระได้เดินทางมาจำพรรษาที่วัดป่าโนนนิเวศน์ จังหวัดอุดรธานี ตามคำอาราธนาของท่านเจ้าคุณพระธรรมเจดีย์ ( จูม พนฺธุโล ) เป็นเวลา ๓ พรรษา แล้วจึงมาพำนักที่เสนาสนะป่าบ้านโคก ตรงที่เป็นบริเวณวัดร้างชายป่า ใกล้บ้านโคกในปี พ.ศ.๒๔๘๕ ในปัจจุบันคือที่ว่าการอำเภอโคกศรีสุพรรณ พระอาจารย์กงมา จิรปุญฺโญได้ทราบข่าวการจำพรรษาของหลวงปู่มั่นจึงเดินทางจากจันทบุรีเข้ามานมัสการหลวงปู่มั่น ซึ่งบ้านโคกแห่งนี้คือบ้านเดิมของพระอาจารย์กงมาเอง พระอาจารย์กงมาได้พยายามแนะนำชาวบ้านให้พากันเลื่อมใสในธรรม จนบรรดาญาติมิตรเดิมของท่านก็ได้พากันเลื่อมใสปฏิบัติธรรมกันมากขึ้นเป็นลำดับ เท่ากับท่านได้มาโปรดญาติโยมของท่านอีกด้วย

องค์ท่านได้จำพรรษาอยู่ที่เสนาสนะป่าบ้านโคกกับพระอาจารย์กงมา ๑ พรรษา และพระ เณรรูปอื่นๆ ได้แก่ พระอาจารย์มหาบัว ญาณสมฺปนฺโน( หลวงตาได้มอบตัวเป็นศิษย์และอยู่ฝึกหัดกัมมัฎฐานกับหลวงปู่มั่นเป็นครั้งแรกในปีนี้ ),พระอาจารย์เจี๊ยะ จุนฺโท ( ปัจจุบันคือ หลวงปู่เจี๊ยะ วัดป่าภูริทัตตปฏิปทา ปทุมธานี มรณภาพแล้ว ), พระอาจารย์วิริยังค์ สิรินฺธโร ( ปัจจุบันคือพระเทพเจติยาจารย์ (หลวงปู่วิริยังค์) วัดธรรมมงคล กทม.), พระพระอาจารย์สิงห์ จากบ้านหนองหลวง, พระอาจารย์พา, พระอาจารย์ทองปาน, พระอาจารย์สวัสดิ์, สามเณรอุ่น ( ได้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดร้างแห่งนี้ โดยมีหลวงปู่มั่นเป็นพระอุปัชฌาย์ โดยเป็นสามเณรรูปสุดท้ายที่หลวงปู่มั่นบรรพชาให้ ปัจจุบันคือหลวงปู่อุ่น กลฺยาณธมฺโม มรณภาพแล้ว), สามเณรอี๊ด

ในระหว่างนี้พระอาจารย์กงมาได้พยายามวางรากฐานให้มีวัดป่าในแถบบ้านโคกนี้ ได้สร้างวัดใหม่อยู่ห่างจากที่เก่าประมาณ ๑ กิโลเมตร เนื่องจากที่เก่าอยู่ใกล้ทางสัญจรไปมาของผู้คน จึงไม่ค่อยสงบ เมื่อมาอยู่ที่ใหม่นี้ชาวบ้านจึงถวายที่ตั้งวัด ได้สร้างศาลาและกุฏิถวายหลวงปู่มั่น ตั้งชื่อสำนักสงฆ์นี้ว่า "วัดป่าวิสุทธิธรรม" เมื่อปลายปี พ.ศ.๒๔๘๕ เพื่อเป็นอนุสรณ์ที่หลวงปู่มั่นได้มาจำพรรษา ณ บ้านโคก อันเป็นบ้านเกิดของพระอาจารย์กงมา ส่วนหลวงปู่มั่นได้ไปจำพรรษาที่เสนาสนะป่าบ้านนามนซึ่งอยู่ห่างออกไปประมาณ 2 กิโลเมตรในปี พ.ศ. ๒๔๘๖ และต่อมาในปี พ.ศ. ๒๔๘๗ ท่านจึงได้มาจำพรรษาที่วัดป่าวิสุทธิธรรมตามที่พระอาจารย์กงมาได้อาราธนานิมนต์ ในพรรษานี้มีพระเณรจำพรรษาร่วมกับท่าน ได้แก่ พระอาจารย์กงมา จิรปุญฺโญ, พระอาจารย์มหาบัว ญาณสมฺปนฺโน, พระอาจารย์วิริยังค์ สิรินฺธโร, พระอาจารย์หลอด ปโมทิโต( ปัจจุบันคือ พระครูปราโมทย์ธรรมธาดา (หลวงปู่หลอด ปโมทิโต ) วัดสิริกมลาวาส กทม. ), พระอาจารย์อุ่น กลฺยาณธมฺโม, พระอาจารย์คำดี, พระอาจารย์มนู, พระอาจารย์บุญ, เณรดี, เณรได

ศาลาโรงธรรม ( ก่อนบูรณะ)**

ศาลาโรงธรรม ( หลังบูรณะ พ.ศ. ๒๕๔๗ )

ณ วัดป่าวิสุทธิธรรมแห่งนี้ หลวงปู่มั่นท่านได้ใช้ศาลาโรงธรรมที่พระอาจารย์กงมาสร้างขึ้นเป็นที่แสดงธรรมเทศนาอบรมศิษยานุศิษย์และพุทธบริษัท รวมทั้งเป็นที่ประชุมสงฆ์เพื่อวางระเบียบแบบแผนของคณะกัมมัฎฐานให้ถูกต้อง

กุฏิหลวงปู่มั่น สภาพในปัจจุบันภายหลังจากบูรณะเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖
ศาลาโรงธรรมหลวงปู่มั่น สร้างโดยพระอาจารย์กงมา	ศาลาโรงธรรมหลังปัจจุบัน

ภายหลังเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๙ พระอาจารย์กงมาจึงได้สร้างวัดป่าอีกแห่งหนึ่งคือ วัดดอยธรรมเจดีย์ และมอบวัดป่าวิสุทธิธรรมให้กับพระอาจารย์อุ่น กลฺยาณธมฺโมซึ่งมีศักดิ์หลานชายของท่านดูแลวัดต่อมาเป็นเจ้าอาวาสรูปที่ ๒ สืบต่อจากพระอาจารย์กงมา จนกระทั่งมรณภาพเมื่อวันที่ ๑๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๐

ใต้ต้นค้อมีแท่นอนุสรณ์หลวงปู่อุ่น	หลวงปู่มั่น ในอริยาบถยืน	ใต้ต้นค้อมีแท่นอนุสรณ์หลวงปู่อุ่นและบริเวณ
เจดีย์พิพิธภัณฑ์หลวงปู่อุ่น กลฺยาณธมฺโม	อัฐิธาตุหลวงปู่อุ่นในเจดีย์พิพิธภัณฑ์	บริขาร

พระพุทธชินราชจำลองภายในเจดีย์

รูปหล่อหลวงปู่อุ่น กลฺยาณธมฺโม

หุ่นขี้ผึ้งหลวงปู่มั่น ประดิษฐาน ณ วัดป่าวิสุทธิธรรม

สภาพในปัจจุบัน ในปัจจุบันทางวัดยังได้อนุรักษ์กุฏิและศาลาหลวงปู่มั่นที่หลวงปู่กงมาสร้างขึ้น โดยกุฏิได้มีการบูรณะครั้งใหญ่เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. ๒๕๔๕ บนกุฏิมีรูปหลวงปู่มั่นประดิษฐาน ส่วนศาลาได้การทำการบูรณะโดยแปลงเป็นอุโบสถแต่ยังได้รักษาสภาพเดิมไว้ให้มากที่สุดบนภายในประดิษฐานพระพุทธชินราชจำลองและ หุ่นขี้ผึ้งหลวงปู่มั่น บริเวณด้านหน้าศาลายังมีเจดีย์พิพิธภัณฑ์หลวงปู่อุ่น กลฺยาณธมฺโม อดีตเจ้าอาวาส ภายในเจดีย์ประดิษฐานพระพุทธชินราชจำลอง รูปหล่อขององค์หลวงปู่ บริขารบางส่วนและอัฐิธาตุขององค์หลวงปู่ที่มีลักษณะเป็นสีขาวมันคล้ายงาช้าง

พระอาจารย์กงมา จิรปุญโญ เจ้าอาวาสรูปแรก	หลวงปู่อุ่น กลฺยาณธมฺโม เจ้าอาวาสรูปที่ ๒	พระครูกิตติสารประสาธน์ ( พระอาจารย์ประสงค์ กิตติสาโร ) เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน

นอกจากนี้บริเวณด้านขวาของศาลายังมีต้นค้อต้นใหญ่ยืนต้นอยู่ ใต้ร่มไม้มีแท่นก่ออิฐถือปูนที่นั่งภาวนาของหลวงปู่อุ่น กลฺยาณธมฺโม ท่านสั่งให้สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แสดงสถานที่ที่ท่านเคยนั่งสมาธิภาวนาจนได้รับผลเป็นครั้งแรกที่นี่ ปัจจุบันมีพระครูกิตติสารประสาธน์( พระอาจารย์ประสงค์ กิตติสาโร )เป็นเจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน

แก้ไขเมื่อวันที่ 15 กันยายน 2553