เว็บไซต์ luangpumun.org ได้รวบรวมธรรมะคำสอน
ของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต แบ่งตามหมวดหมู่ได้ ดังนี้ (คลิ๊กที่หัวข้อ เพื่ออ่านรายละเอียด)
ธรรมะที่ปรากฏในสมุดบันทึกเก่า ซึ่งเป็นลายมือของ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต
ต่อมาได้ตกเป็นมรดกของ พระภิกษุทองคำ ญาโณภาโส (ภายหลังได้ลาสิกขา แล้วได้กลับมาอุปสมบทใหม่ มีฉายาว่า จารุวณฺโณ) ผู้อุปฐากใกล้ชิดในปัจฉิมวัย ปัจจุบันสมุดบันทึกเล่มนี้ ได้ถูกเก็บรักษาและจัดแสดงอยู่ ณ พิพิธภัณฑ์บริขาร หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต วัดป่าสุทธาวาส สกลนคร ปรากฏมีเนื้อหา 2 ส่วน โดยตีพิมพ์ครั้งแรก ในหนังสืออนุสรณ์งานฌาปนกิจศพ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต วันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2493* โดยมีรายละเอียด ดังนี้
-
ขันธะวิมุติสมังคีธรรมะ เป็นบทประพันธ์ มีลักษณะคล้ายร่ายหรือกลอนแปด เป็นลายมือของ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต เขียนเอง และบอกไว้ตอนท้ายว่า ท่านเป็นผู้แต่ง ครั้งอยู่วัดปทุมวนาราม กรุงเทพฯ* ในที่นี้ได้นำเสนอทั้งฉบับลายมือเดิม และฉบับอักษรตัวพิมพ์
-
บทธรรมบรรยาย เดิมเป็นบันทึกเขียนด้วยอักษรธรรม เป็นลายมือของ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต จากการสังเกต โดย พระอริยคุณาธาร (ปุสฺโส เส็ง) เห็นว่าเป็นของเก่าที่หลวงปู่มั่น ท่านคงตัดย่อความมา มีอธิบายข้อธรรมในโสฬสปัญหาบ้าง อภิธรรมบ้าง อธิบายกรรมฐานบ้าง อธิบายวินัยกรรมบางอย่างบ้าง และที่สำคัญที่สุด ก็คือการกำหนดคืบพระสุคตไว้ ซึ่งตรงกับมติของ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ซึ่งเป็นมติที่ได้รับความรับรองในหมู่ผู้ปฏิบัติทางจิตใจ ศิษยานุศิษย์ควรได้รับเป็นมรดกทั่วถึงกัน ได้ปริวรรตจากอักษรธรรมลงสู่อักษรไทย โดย พระภิกษุฉัตร โสมบุตร จิรปุญฺโญ* ประกอบด้วย 24 หัวข้อ (Link จากเว็บไซต์ 84000.org)
ธรรมเทศนาของ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต จากการบันทึกของ ศิษยานุศิษย์
การถามตอบปัญหาธรรมะ ที่ปรากฏใน ประวัติ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต บันทึกโดย หลวงตาพระมหาบัว ญาณสมฺปนฺโน
-
ตอบปัญหาพระมหาเถระ เมื่อครั้งที่ท่าน ลงจากจารึกทางภาคเหนือ มาพักที่วัดบรมนิวาส กรุงเทพฯ ได้มีพระมหาเถระนิมนต์ท่านไปสนทนาธรรม และถามปัญหาธรรมะเป็นการเฉพาะ
-
ตอบปัญหาชาวกรุงเทพ เมื่อครั้งที่ท่าน ลงจากจารึกทางภาคเหนือ มาพักที่วัดบรมนิวาส กรุงเทพฯ ได้มีผู้มาถามปัญหาธรรมะ เกี่ยวกับการรักษาศีล
-
ตอบปัญหาชาวโคราช ภายหลังจากจารึกทางภาคเหนือ มาพักที่วัดบรมนิวาส กรุงเทพฯ ท่านได้เดินทางมาจังหวัดนครราชสีมา พักที่ วัดป่าสาลวัน ได้มีประชาชนผู้สนใจ มาถามปัญหาธรรมะกับท่าน
ธรรมะที่ศิษยานุศิษย์ได้บันทึกไว้ และที่ปรากฏในประวัติของศิษยานุศิษย์
-
โอวาทธรรม บันทึก บันทึกโดย หลวงปู่หลุย จนฺทสาโร เมื่อครั้งที่ท่านมาศึกษาธรรมะกับหลวงปู่มั่น ณ วัดป่าโนนนิเวศน์ จ.อุดรธานี ในปี พ.ศ. 2483
-
พระธรรมเทศนา เป็นพระธรรมเทศนาของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ที่ยังให้ พระอาจารย์ฝั้น อาจาโร ศรัทธาในการปฏิบัติ เมื่อ พระอาจารย์ฝั้นได้พบหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต เป็นครั้งแรก
-
"....ท่านทั้งหลายจงอย่าทำตัวเป็นตัวบุ้งตัวหนอนคอยกัดแทะกระดาษแห่งคัมภีร์ใบลานเปล่าๆ
โดยไม่สนใจพิจารณาสัจธรรมอันประเสริฐที่มีอยู่กับตัว แต่มัวไปยึดธรรมที่ศึกษามาถ่ายเดียว
ซึ่งเป็นสมบัติของพระะพุทธเจ้า มาเป็นสมบัติของตน ด้วยความเข้าใจผิด
ว่าตนเรียนรู้และฉลาดพอตัวแล้ว ทั้งที่กิเลสยังกองเต็มหัวใจยิ่งกว่าภูเขาไฟ มิได้ลดน้อยลงบ้างเลย
จงพากันมีสติคอยระวังตัว อย่าให้เป็นคนประเภทใบลานเปล่าๆ เรียนเปล่าและตายทิ้งเปล่า
ไม่มีธรรมอันเป็นสมบัติของตัวอย่างแท้จริงติดตัวบ้างเลย"
....นี่คือคำสอนที่องค์หลวงปู่มั่น เคยพูดอยู่เสมอๆ
* เรียบเรียงจาก คำชี้แจงในการจัดพิมพ์หนังสือ โดย พระอริยคุณาธาร (ปุสฺโส เส็ง) ผู้เรียบเรียงเนื้อหาหนังสืออนุสรณ์งานฌาปนกิจศพ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต วันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2493 โดยใช้ข้อมูลฉบับตีพิมพ์ครั้งที่ 2 โดย ชมรมพุทธศาสตร์ กฟผ. จัดพิมพ์ พ.ศ. 2527 |